June 26, 2025 10:33 pm

ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ ଅବତରଣ ସ୍ଥଳର ନାମ ‘ଶିବ ଶକ୍ତି’ କୁ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସ୍ୱୀକୃତି 

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ର ଅବତରଣ ସ୍ଥଳକୁ ‘ଶିବ ଶକ୍ତି’ ବୋଲି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ। ଏହି ନାମକୁ ଏବେ ସ୍ୱୀକୃତି ମିଳିଛି। ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଗବେଷଣା ସଂଗଠନ (ଇସ୍ରୋ)ର ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ ଅଭିଯାନର ବିକ୍ରମ ଲ୍ୟାଣ୍ଡର ଚନ୍ଦ୍ରରେ ଅବତରଣ କରିଥିବା ସ୍ଥାନର ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଜ୍ୟୋତିର୍ବିଜ୍ଞାନ ସଂଘ (ଆଇଏୟୁ)ର ଅନୁମୋଦନ ପରେ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବେ ‘ଶିବ ଶକ୍ତି’ ନାମରେ ନାମିତ କରାଯାଇଛି। 

ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ ଅବତରଣ ସ୍ଥଳ ପାଇଁ ଷ୍ଟାଟିଓ ଶିବ ଶକ୍ତି ନାମକୁ ପ୍ୟାରିସସ୍ଥିତ ଆଇଏୟୁ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୯ରେ ଅନୁମୋଦନ କରିଥିଲା, ଯାହା ଗ୍ରହନିରୋଧକ ସଂଗଠନ ଦ୍ୱାରା ଅନୁମୋଦିତ ଗ୍ରହନାମ ବିଷୟରେ ବିସ୍ତୃତ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ।

ଏହି ନାମର ଉତ୍ପତ୍ତି ସମ୍ପର୍କରେ ଗେଜେଟିୟର କହିଛି, ଭାରତୀୟ ପୁରାଣର ଯୌଗିକ ଶବ୍ଦ ଯେଉଁଥିରେ ପ୍ରକୃତିର ପୁରୁଷ (’ଶିବ’) ଏବଂ ନାରୀ (’ଶକ୍ତି’) ଦ୍ଵିବିଧତାକୁ  ଦର୍ଶାଯାଇଛି; ଯାହାକି ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ର ବିକ୍ରମ ଲ୍ୟାଣ୍ଡରର ଅବତରଣ ସ୍ଥଳ।

ଅଗଷ୍ଟ ୨୬, ୨୦୨୩ରେ ବେଙ୍ଗାଲୁରୁସ୍ଥିତ ଇସ୍ରୋ ଟେଲିମେଟ୍ରି ଟ୍ରାକିଂ ଆଣ୍ଡ କମାଣ୍ଡ ନେଟୱାର୍କ ମିଶନ କଣ୍ଟ୍ରୋଲ କମ୍ପ୍ଲେକ୍ସରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ତାଙ୍କ ଘୋଷଣାରେ ଏହା ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ ଚନ୍ଦ୍ରରେ ଅବତରଣ କରିଥିବା ଦିନ ଅଗଷ୍ଟ ୨୩କୁ ଏବେ ’ଜାତୀୟ ମହାକାଶ ଦିବସ’ ଭାବେ ପାଳନ କରାଯିବ।

ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ଯେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୨ ନିଜର ପାଦଚିହ୍ନ ଛାଡିଥିଲା, ତାହା ଭାରତର ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରୟାସ ପାଇଁ ପ୍ରେରଣା ଭାବରେ ’ତିରଙ୍ଗା’ ନାମରେ ପରିଚିତ ହେବ। ଏହା ଆମକୁ ମନେ ପକାଇଦେବ ଯେ କୌଣସି ବିଫଳତା ଚୂଡ଼ାନ୍ତ ନୁହେଁ। ଅଗଷ୍ଟ ୨୩, ୨୦୨୩ରେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ ଅଭିଯାନ ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ସଫଳ ସଫ୍‌ଟ ଲ୍ୟାଣ୍ଡିଂ କରି ଇତିହାସ ରଚିଥିଲା। ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠରେ ସଫ୍‌ଟ ଲ୍ୟାଣ୍ଡିଂ କରିବାରେ ଭାରତ ଏବେ ପ୍ରଥମ ଦେଶ ଭାବେ ଚନ୍ଦ୍ରର ଅଜ୍ଞାତ ଦକ୍ଷିଣ ମେରୁ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚିଛି।

ଗତ ସପ୍ତାହରେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ ଅଭିଯାନରେ ସଫଳତା ପାଇଁ ଇସ୍ରୋକୁ ସମ୍ମାନଜନକ ଏଭିଏସନ୍‌ ୱିକ୍‌ ଆୱାର୍ଡରେ ସମ୍ମାନିତ କରାଯାଇଥିଲା।